با تورم بالا نرخ ارز کم نمی‌شود

سه شنبه, 22 مهر 99

همزمان با ورود نرخ دلار به کانال 30 هزار تومانی و عبور آن از 31هزار تومان، بانک مرکزی از روز گذشته دو اقدام مهم انجام داد؛ افزایش 146 هزار دلاری سقف خرید بانک‌ها و صرافی‌ها در بازار متشکل ارزی و رساندن آن به 500 هزار دلار و عرضه روزانه 50 میلیون دلار ارز به صورت اسکناس در بازار. با توجه به تقاضای بالا در بازار ارز به نظر می‌رسد پیامد تزریق روزانه 50 میلیون دلار به بازار پرالتهاب کنونی، «تبخیر» شدن بخش بزرگی از منابع ارزی ایران است. طبق اخباری که منتشر شد و البته بانک مرکزی نیز تکذیب نکرد؛ در سال 1396 و پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم، 18 میلیارد دلار به صورت «ارز مداخله‌ای» به بازار تزریق شد که عمدتا نصیب دلالان و واسطه‌ها شد. پیش از این، ‌ولی‌الله سیف، ‌رییس کل پیشین بانک مرکزی عنوان کرده بود که «در سال 95 بیش از 5.8 میلیارد دلار به بازار آزاد تزریق کرده است...» این در حالی است که گزارش وب سایت «الف» نشان می‌دهد در سال 93 بانک مرکزی 2.5 میلیارد دلار به بازار ارز مداخله‌ای تزریق کرده است. حالا با سیاست تازه تزریق ارز، ‌بار دیگر بازی «گربه و ماهی» در بازار در حال شکل‌گیری است. به نظر می‌رسد تزریق جدید بانک مرکزی به بازار ارز نیز با ایجاد شوک‌های روانی برای «مدتی» جلوی نوسان ارز را بگیرد اما شاید نتواند در میان‌مدت بر قیمت‌ها تاثیر بگذارد و آن را کاهش دهد و در این میان، جیب دلالان و واسطه‌های ارز پرتر از سابق هم شود. چرا که اقتصاد ایران، وابسته به نفت است و سالانه حدود 100 میلیارد دلار نیز نیاز ارزی دارد. با تشدید تحریم‌ها و شیوع کرونا در جهان علاوه بر کاهش قیمت نفت، میزان مبادلات تجاری را نیز کاهش داد. هر چند به رسم چند سال اخیر، آمار دقیقی از میزان فروش نفت ایران توسط مسوولان منتشر نمی‌شود، اما بر اساس آنچه اوپک چندی پیش منتشر کرد، فروش نفت ایران در سال گذشته با کاهشی 68 درصدی به 19 میلیارد و 233 میلیون دلار رسید و صادرات کالاهای غیرنفتی نیز حدود 41 میلیارد دلار برآورد شد، بنابراین کل ارزی که سال گذشته از طریق فروش نفت و تجارت به کشور وارد شد، 60 میلیارد و 233 میلیون دلار برآورد می‌شود که نسبت به سال 96 که خبری از تحریم‌های ظالمانه به این شدت و کرونا نبود، 40 میلیارد دلار کاهش درآمد ارزی دیده می‌شود. برای سیاست‌گذاری در بازار ارز باید به یک نکته توجه کرد و آن اثرگذاری مجموعه حاکمیت بر این بازار است. حدود 60 میلیون نفر واجد شرایط کمک‌های معیشتی هستند بنابراین «ریال» توان ایجاد تقاضای زیادی برای «دلار» را ندارد و به نظر می‌رسد با نوسان‌های اخیر نرخ ارز و ورود به کانال 31 هزار تومان ترکیب بازیگران در بازار ارز، از مردم به سمت دولت و مجموعه حاکمیت تغییر پیدا می‌کند.